طراحی و اجرای روف گاردن که امروزه مورد توجه افراد علاقمند به فضای سبز قرار گرفته است، در هر ساختمانی قابل اجرا است. روف گاردن فضای سبزی است که طراحان بر روی بام هر ساختمانی می توانند به وجود آورند. ما در این مقاله قصد داریم به مبحث روف گاردن، انواع آن و … بپردازیم و از افرادی که به دنبال داشتن مناظر زیبا و طراحی و اجرای روف گاردن هستند، دعوت می کنیم ما را در ادامه همراهی نمایند.
روف گاردن چیست؟
امروزه واژه روف گاردن را زیاد می شنویم، روف گاردن واژه ای لاتینی است که در لغت به معنای بام سبز می باشد. در واقع بام سبز به معنای فضای سبزی است که بر روی بام ساختمان ها یا سقف حیاط و تراس ها طراحی می شود، این فضای سبز می تواند با قرار دادن گلدان ها یا استفاده از چمن و درخت بر روی بام ایجاد شود. در مبحث طراحی و اجرای روف گاردن میزان مساحتی که قرار است به عنوان فضای سبز ایجاد شود بسیار مهم است و محیطی که می خواهیم به بام تبدیل شود باید ایزوله باشد و زیر سازی های لازم انجام شود و سپس باید تعبیه های لازم برای ورود و خروج آب گماشته شود و سپس فضای سبز مانند چمن را بر روی محیط مورد نظر قرار دهند که در ادامه قصد داریم به بیان بیش تر این موضوع می پردازیم.
انواع روف گاردن ها
• روف گاردن متمرکز
در این نوع از روف گاردن باید ابتدا طراحی و ساخت ساختمان را در نظر گرفت، زیرا مقدار و حجم خاک در این روش بسیار مهم است. این امر موجب می شود فشار زیادی به ساختمان وارد شود. بنابراین اگر فردی قصد دارد از این روف گاردن ها استفاده کند، باید در ابتدای شروع ساخت و ساز به فکر طراحی و اجرای روف گاردن از نوع متمرکز بود زیرا میزان خاک زیادی در این روش مورد نیاز است. از ویژگی های استفاده از این طراحی نداشتن محدودیت در انتخاب گیاهان است، از این رو می توان از هر گل و گیاهی که دوست دارید برای به وجود آوردن فضای سبز استفاده کنید. برای سیستم های متمرکز از واژه باغ بام استفاده می شود که در آن از انواع متفاوت گیاهان بهره می گیرند. در این سقف ها از انواع گیاهان استفاده می شود و در این سقف ها، حضور آب نما ها نیز دیده می شود.
• روف گاردن گسترده
در این نوع از فضای سبز به طراحی در ابتدای ساخت و ساز ساختمان نیاز نداریم و میزان خاکی که برای احداث این فضاهای سبز مورد نیاز است، کم می باشد. با وجود این امر انتخاب گیاهان باید با تفکر باشد و به میزان خاکی که به کار رفته است توجه کرد. این روف گاردن ها شبیه باغچه خواهد بود. روف گاردن گسترده به بام های سبز با ارتفاع و ضخامت کم شناخته شده اند. در سیستم گسترده برای روف گاردن از بام سبز استفاده می شود که در این فضا از فضای سبز کم ارتفاع و ضخامت کم استفاده می شود. این سیستم، به گونه ای طراحی شده است که در آن وزن ایده آل اهمیت زیادی دارد و این نوع از بام بر روی سیستم شیب دار ساخته می شود. گیاهان در این سیستم عمقی بین ۳۰ تا ۹۰ میلی متر دارند.
• روف گاردن ماژولا
ساه ترین نوع روف گاردن، روف گاردن ماژولا می باشد. ماژولا به معنی قابلیت اضافه یا کم کردن می باشد، در این مدل از گلدان ها برای ایجاد فضای سبز استفاده می شود به همین دلیل به مدل گلدانی معروف است.
سازه غشایی روف گاردن
طراحی و اجرای روف گاردن در مبحث سازه های غشایی با به کار گیری پارچه های مناسب مانند پلی استر منجر به ایجاد سازه با طول عمر بالا می شود. این نوع پارچه موجب داشتن مقاومت بالا در برابر اشعه فرابنفش و آلودگی های محیطی نیز می گردد. این سازه در شکل های مختلفی با توجه به نظر مشتری توسط شرکت سازینو که توسط افراد کاملا حرفه ایی انجام خواهد گرفت.
مزایای طراحی روف گاردن
به وجود آوردن بام سبز با طراحی و اجرای روف گاردن از مزایا و ویژگی های خاصی برخوردار است که قصد داریم به بیان آن ها بپردازیم. این مزایا عبارت است از:
• ایجاد فضای مناسب و دل انگیز برای افراد
• زیبا شدن فضای اطراف ساختمان با احداث بام سبز
• به وجود آوردن منظره زیبا در شهر و کاهش میزان آلودگی هوا
• تعدیل شرایط دمایی
• تصفیه هوا
• کاهش میزان صداهای ورودی به منزل
• بالا رفتن ارزش ملک
نحوه محوطه سازی در روف گاردن
یکی از مهم ترین مسائل در ساخت روف گاردن، محوطه سازی است و این موضوع روز به روز در دنیا بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. اولین چیزی که در روف گاردن مورد توجه قرار می گیرد، فضای سبز است. اگر فضا جذاب باشد، به راحتی مورد توجه قرار می گیرد و اگر این محوطه سازی به صورت اصولی ساخته شود، اصول زیباشناسی به شدت مورد توجه قرار می گیرد و شما می توانید بهترین لحظات را در این فضا داشته باشید. فضای سبز برای ایجاد یک آب و هوای مناسب بسیار مهم است. گیاهان می توانند سبب تعادل در دما شود. این گیاهان به تصفیه هوا کمک می کنند و سبب می شود که زندگی سالم تری داشته باشید.
برای انتخاب گیاهان در روف گاردن، انتخاب های زیادی دارید و می توانید بنا به سلیقه خود از بین آن انتخاب کنید. البته ساخت فضای خوب در روف گاردن می تواند تا منزل شما ادامه داشته باشد. شما می توانید در منزل خود از گیاهان مورد علاقه خود استفاده کنید. از مهم ترین مسائلی که در اجرای روف گاردن مورد توجه قرار می گیرد، هزینه اجرای آن است که در ادامه به این مساله می پردازیم.
عوامل موثر بر بهبود فضای سبز روف گاردن
عوامل مهمی در بهتر رشد کردن گیاهان بر پشت بام ها تاثیر گذار خواهد بود که مهم ترین آن ها عبارتند از
• سقف متحرک روف گاردن
در انواع سقف های متحرک که به منظور احداث فضای سبز استفاده می شود، سقف متحرک شیشه ایی بیشترین تقاضا را دارد. استفاده از مدل شیشه ایی در طراحی و اجرای روف گاردن به خاطر نیاز گیاهان به نور خورشید می باشد، زیرا نور خورشید از شیشه و طلقه های پلی کربنات به را حتی عبور می کند و سبب رشد مطلوب گیاهان خواهد شد. سقف های شیشه ایی که در بام سبز ها به کار می رود باید نشکن باشد و کیفیت بالایی داشته باشد که این نوع از سقف های متحرک شیشه ایی اشعه های مضر را از خود عبور نمی دهد و یک نوع فیلتر سازی صورت می گیرد که موجب رشد بهتر گیاهان می شود.
• سازه چادری روف گاردن
استفاده از سازه چادری در روف گاردن ها موجب محافظت از پشت بام ساختمان در برابر باران و برف و … می شود. از دیگر مزایای سازه های چادری در این فضای سبز محافظت از اشعه های فرا بنفش و ایجاد سایه برای در معرض نبودن افراد و گیاهان از نور خورشید می باشد.
هزینه ی موردنیاز برای احداث روف گاردن ها
در طراحی و اجرای روف گاردن همچنین انواع سازه چادری هزینه این احداث برای افراد حائز اهمیت است، از ین رو بهتر است با برخی از این عوامل که موجب افزایش احداث فضای سبز بر پشت بام ساختمان شما می شود، آشنا شوید. این عوامل عبارت است از
• در نظر گرفتن محوطه در روف گاردن
برای ایجاد فضای سبز بر روی پشت بام ابتدا باید محوطه مناسبی را برای طراحی و اجرای روف گاردن در نظر بگیریم.
• ایزوله نمودن بام
فضای انتخابی شما باید کاملا ایزوله شود تا در هنگام قرار گرفتن گیاهان تمیز باشد.
• زهکشی و لایه بندی مناسب
یکی از مراحل اجرای روف گاردن زهکشی و لایه بندی مناسب برای این اقدام است، زیرا چمن و گیاه انتخابی باید بر روی لایه محکم قرار گیرد.
• انتخاب خاک مناسب برای رشد گیاهان
برای شبیه سازی بام با فضای سبز باید خاک مناسب و با کیفیتی انتخاب شود تا بتواند غذای گیاه و درخت را به خوبی تامین کند و رشد مناسبی داشته باشد.
• انتخاب گیاه مناسب با توجه به نوع روف گاردن
با توجه به نوع روف گاردن شما می توانید گیاه مناسب و حتی درخت مورد علاقه تان را انتخاب و بر روی پشت بام خود پرورش دهید .
معایب بام سبز چیست؟
هزینه ای که به منظور اجرای روف گاردن نیاز است بیشتر از سقف های سنتی بوده و قیمت اجرایی آن بیشتر از سقف های سنتی خواهد بود. علت گران بودن بام سبز این است که باید با رعایت اصول وزن، لایه های زیرین کار تقویت گردد و زیرسازی به شکل یکپارچه اجرا شده و بدین ترتیب ایزولاسیون بام سبز انجام گیرد.
طراحی روف گاردن به چه معناست؟
طراحی روف گاردن به معنای قرار دادن چند گلدان روی پشت بام نمی باشد و در حقیقت زمانی که از روف گاردن صحبت به میان می آید منظورمان کاشت درختان و گیاهانی بوده که حالت مشابهی مثل قدم گذاشتن در باغ را در شما به وجود خواهد آورد. گیاهانی که سایه ها، الگوها و نمادهای خلاقانه ای را برای محیط ایجاد خواهند کرد.
نکته ی حائز اهمیت در آغاز کار این است که سقف ساختمان تا چه اندازه ای می تواند وزن حاصل از محیط کشت و خاکی که در آن ریخته می شود را داشته باشد. همچنین باید بتواند تجهیزات دیگری را که به واسطه ی طراحی روف گاردن روی آن اجرا می شود را تحمل نماید.
اجرای روف گاردن:
شما عزیزان می توانید باغ یا باغچه مختص خود را روی بام داشته باشید. اجرای روف گاردن در هر بام و در هر زیست بومی قابل انجام خواهد بود. محیطی زیبا و با طراوت که برای هر سلیقه ای به نحوی متفاوت طراحی می شود. می توان سطح آن را با عایق پوشاند و با سیستم درست زهکشی و آبرسانی نمود و با فراهم آوردن بستر مناسبی از خاک حاصل خیز، گونه های گیاهی مناسب اقلیم آب و هوایی را کاشت.
طول عمر بام سبز:
طول عمر بام سبز معمولا 30 تا 50 سال می باشد. بام سبز اگر به روش درست اجرا، نصب و نگهداری شود طول عمر سقف را تا 2 الی 3 برابر عمر طبیعی بیشتر می کند.
مدت زمان اجرای روف گاردن:
مدت زمان اجرای روف گاردن به نوع طرح بسته است، به طور تقریبی 4 تا 5 ماه زمان می برد.
خاک مناسب:
انتخاب خاک مناسب از جمله فاکتورهای اصلی روف گاردن می باشد. خاک مورد نظر باید وزن کمی داشته و توانایی جذب آب بالایی داشته باشد. در حقیقت عایق مناسبی که از عبور آب به فضای زیر روفگاردن جلوگیری می نماید. هم چنین از کود برای تغذیه گیاه غنی باشد. اجرای روف گاردن (بام سبز) ، نیاز به تخصص و دانش در این حوزه دارد و باید مجری متخصص آن از بین شرکت هایی که انتخاب شوند که از مهارت و دانش کافی برخوردارند. در صورتی که اجرای روف گاردن به دست مجریان ناشی انجام شود، پس از گذشت چند ماه، فضای روف گاردن عملا قابل استفاده نبوده و علاوه بر آن ساختمان متحمل هزینه های بسیار زیادی می شود.
بزرگتر شدن شهرها و افزایش طراحی و ساخت روف گاردن:
هرچه شهرها بزرگتر شدند، فضای زندگی شخصی انسان ها نیز محدودتر و کوچکتر گشت. به همین جهت باغ های پشت بام (روف گاردن یا بام سبز) پدید آمده تا فضای از دست رفته طبیعت را به محیط شهری برگردانند. با توجه به این که هر ساختمانی دارای سقف است؛ بنابراین امکان اجرای روف گاردن در بام هر ساختمانی با رعایت یک سری اصول فراهم خواهد بود. در ساختمان هایی که حیاط پشتی کوچک و معمولی ندارند به کمک روف گاردن در بام آن می توان فضایی را که قبلا بلااستفاده بوده نهایت استفاده را کرد. ضمن این که زیبایی خیره کننده و قابل توجهی در منظره ی شهری به وجود خواهیم آورد.
لایه بستر روفگاردن حاوی چه موادی است؟
مواد زهکشی و لایه هایی برای پیشگیری از نشت آب به سقف ساختمان بوده که در کنار لایه عایق، لایه ضدریشه (جهت جلوگیری از نفوذ ریشه ها و آسیب هایی که رشد گیاهان می تواند در اثر ورود به سازه ساختمان وارد کند) – لایه های ضدآب و لایه محافظ.
مراحل اجرای روف گاردن:
زیرسازی کف ( ایزولاسیون روف گاردن):
عملیاتی که از رفتن خاک و املاح به لایه های پایین ممانعت خواهد کرد. مهم ترین نکته در این شیوه، ایزولاسیون و آب بندی درست و اصولی سقف می باشد. در حقیقت عایق مناسبی که از عبور آب به فضای زیر روف گاردن جلوگیری می کند. با توجه به این که آب باران و آب های اضافی ناشی از آبیاری، بر روی کف روانه گشته و به سمت خارج از بام هدایت خواهد شد. نکته ی حائز اهمیت دیگر، توجه به ریشه گیاهان مخصوصا گیاهان وحشی که ریشه آن به شکل عمودی رشد کرده و از عمق سقف طبقه آخر عبور می کند. در نتیجه باید یک لایه ضد ریشه روی بام اجرا نماییم.
اجرای تاسیسات روف گاردن:
پس از اجرای شبکه آهن و ایجاد ارتفاع مورد نظر، نوبت به عبور تاسیسات می رسد. لوله های آب از فلکه اصلی آب که به پشت بام رسیده و بسته به نوع طراحی، باکس های گل و گیاه در بخش های مختلف روف، شلنگ های آبیاری را از زیر شبکه آهن عبور می دهیم و به محل مورد نظر می رسانیم. اگر از سیستم مه پاش در آلاچیق و بخش های مختلف بام استفاده کنیم باید شلنگ های مخصوص مه پاش و اتصال آن ها به سیستم آبیاری را مدنظر بگیریم. سپس لوله های برق و عبور کابل ها را شروع کرده و مثل لوله کشی آب، نقاط مورد نظر نورپردازی که در طراحی تعیین شده، لوله های برق را نیز عبور می دهیم. لوله کشی گاز نیز در صورت نیاز برای گرم کردن محیط آلاچیق انجام می شود.
برای ساخت بام به نکات زیر توجه نمایید:
بررسی تحمل و ظرفیت بام:
همانطور که می دانیم یکی از عناصر با اهمیت در اجرای روف گاردن (بام سبز) توجه به عنصر وزن نام دارد. مجری متخصص روف گاردن باید در انتخاب مصالح و مواد مناسب توجه داشته باشید تا در آینده ای نه چندان دور سقف بام دچار نشست، ته نشین شدنذرات ریزدانه و خاک نرم، ایجاد مشکل در زهکشی ، سخت شدن پوسته سطحی خاک، آسیب دیدن لایه های زیرسازی، رخنه و نفوذ ریشه گیاهان به سازه، ضخیم و سنگین شدن بام و … نشود. طبیعی است که ساخت روف گاردن سبب بالا رفتن فشار بر روی بام گردد. درنهایت ساخت آن با محاسبات دقیق صورت پذیرد تا بتوان اضافه وزن ناشی از آن را برطرف نمود. در ضمن برای این که بدانیم بام مورد نظر می تواند وزن باغچه را تحمل نموده و برای اجرای روف گاردن و ویژگی های آن، استانداردهای لازم را دارد.
سوالات متداول:
سیستم بام سبز (سقف زنده) چیست؟
سقف سبز به لایه ای ضد آب و پوشیده شده از گیاهان که بر روی سقف مسطح یا کمی شیبدار نصب می شود، گفته می شود.
عمق سقف سبز (بام سبز) در اجرای روف گاردن چقدر می تواند باشد؟
گیاهان کاشته شده در روف گاردن متراکم، به حداقل 50 سانتی متر عمق برای رشد نیاز خواهند داشت. باغچه های توکار برای زیرسازی، برنامه ریزی و ساخت با دانش و تخصص مهندسین و معماران این زمینه ساخته خواهند شد. ضخامت بام سبز به صورت متوسط باید حداقل 5/2 تا 3 اینچ محیط برای رشد باشد. به منظور پرورش سبزیجات حداقل 7 اینچ نیاز دارید. هر چه ضخامت بیشتر باشد (محیط کاشت) بام ساختمان نیز وزن بیشتری را تحمل خواهد کرد.
جمع آوری و استفاده مجدد از آب باران در پشت بام سبز به چه شکل است؟
سیستم بام سبز به نحوی تعبیه شده که زمان بارش باران، آب را ذخیره نموده و در زمان مصرف گیاه برای آبیاری به آرامی آزاد می نماید. بدین ترتیب آب باران برای استفاده های بعدی ذخیره شده و استفاده خواهد شد. به طور ساده می توان گفت آب از بام ساختمان جدا گشته و در مخازن اختصاصی آب ذخیره خواهد شد. از آب ذخیره شده برای استفاده در موارد غیر قابل آشامیدنی مثل آبیاری گیاهان روف گاردن استفاده خواهد شد.
چرا از آب باران استفاده می کنیم؟
صرفه جویی در منابع آب با ارزش به خصوص در مناطق کم آب با توجه به ارزش زیاد آب در سالیان گذشته و خشکسالی زمین، هزینه خدمات شهری آب را کم می کند. آب باران می تواند جایگزین آب زیرزمینی باشد همچنین امکان شارژ مجدد منابع آب زیر زمینی را فراهم خواهد کرد.
میزان آبی که بام سبز می تواند ذخیره و نگهداری کند چقدر است؟
بر اساس تحقیقات انجام گرفته از وزارت انرژی ایالات متحده به شکل تقریبی بام سبز با 4/3 اینچ خاک می تواند حدودا 1 اینچ آب باران نگهداری نماید. یک اینچ آب باران معادل 6/0 گالن آب در هر فوت مربع از سطح بام سبز می باشد.
نگهداری بام سبز به چه شکل است؟
خزه ها، سدوم ها، گیاهان و علف های کم رشد که در بام گسترده کاشته می شوند، به نگهداری و آبیاری کمی نیاز خواهند داشت. بام سبز فشرده به نگهداری بیشتری نیاز دارد و باید به شکل منظم آبیاری شود.